De gemeente Haarlem heeft één of meer nieuwe nieuwsberichten gepubliceerd.
Hieronder ontvangt u een overzicht van de meest recente nieuwsberichten.
Hannie Schaft herdacht
- 26 november 2020
Dit jaar is het precies 100 jaar geleden dat Hannie Schaft werd geboren. En op 27 november is het 75 jaar geleden dat ze werd herbegraven op de Eerebegraafplaats in Bloemendaal. We nemen u mee langs een paar plekken in Haarlem die een rol speelden in Hannie’s leven. Herkent u ze nog?
Hannie Schaft in de Van Dortstraat (uitsnede van de originele foto). Foto:
Fotoburo de Boer / Noord-Hollands Archief.
Hannie Schaft werd in 1920 aan het Rozenhagenplein in Haarlem geboren als Jannetje Johanna Schaft. Haar roepnaam is Jo. Later verhuist het gezin naar de Van Dortstraat in Haarlem Noord, waar ze het grootste deel van haar jeugd woont.
Na het plegen van diverse aanslagen besluit Jo in 1944 haar identiteit te veranderen. Ze verft haar opvallende rode haar zwart en draagt voortaan een ronde bril. Daarnaast verandert ze haar naam in Johanna Elderkamp, met als roepnaam Hannie.
Hannie Schaft was een van de weinige vrouwen die meededen aan het gewapende verzet tegen de nazi’s. Daarbij trok ze onder meer op met Truus en Freddie Oversteegen, twee Haarlemse zussen die ook in het verzet actief waren. In de Slachthuisbuurt is naar alle drie de vrouwen een straat vernoemd.
De Ramplaan in 1935, enkele jaren voor de Tweede Wereldoorlog begon. Foto: Noord-Hollands Archief.
Onderduikadressen
Hannie was bij verschillende aanslagen en verzetsacties betrokken. Bijvoorbeeld bij een aanslag op NSB’er Fake Krist, de liquidatie van politie-inspecteur J. Zierikzee aan de Leidsevaart en het neerschieten van de beruchte IJmuidense kapper Jo Langendijk die voor de Sicherheitsdienst werkte. Door haar gevaarlijke verzetswerk moest ze regelmatig onderduiken. Dat deed ze op verschillende adressen in Haarlem. Zo duikt ze na een aanslag in Zaandam onder aan de Buitenrustlaan 22. Bij een andere aanslag raakt Hannie gewond aan haar been. Ze duikt onder bij voormalig leraar W. ter Horst aan de Ramplaan.
De spoorbrug over het Spaarne. Deze foto is uit de jaren vijftig. Foto: Fotoburo de Boer / Noord-Hollands Archief.
Aanslag op de spoorbrug
In 1945 probeert Hannie samen met Truus Oversteegen de spoorbrug over het Spaarne op te blazen. Zo willen ze voorkomen dat grote bedrijfsinstallaties van onder andere de Hoogovens naar Duitsland worden afgevoerd. De aanslag mislukt. Wel lukt het om in het Netelbos in Santpoort een trein op te blazen. Daardoor is het spoorwegverkeer van de Duitsers wekenlang ontwricht.
De Jan Gijzenkade in 1945. Op de foto ziet u een voorlopig verzetsmonument, dat na de bevrijding werd neergezet.
In 1951 is dit vervangen door een beeldengroep van een knielende man en vrouw. Foto: Noord-Hollands Archief.
Opgepakt aan de Jan Gijzenkade
Op 21 maart 1945 gaat het mis. Bij een toevallige controle aan de Jan Gijzenkade moet Hannie haar fietstas openmaken. Ze heeft verzetskrantjes en een pistool bij zich. Hannie wordt opgepakt.
Ze wordt eerst verhoord in de Ripperdakazerna. Daarna wordt ze overgeplaatst naar de Ortskommandantur – het plaatselijke hoofdkwartier van de Wehrmacht – in de Haarlemmerhout en vervolgens naar het Huis van Bewaring aan de Oostvest. Hier komen de Duitsers erachter dat ze te maken hebben met Hannie Schaft.
Op 17 april 1945 wordt Hannie in Overveen in de buurt van het Spartelmeertje neergeschoten. Na een eerste schampschot tegen haar hoofd zegt Hannie nog: “Ik schiet beter”. Ze wordt in de duinen haastig begraven.
Op 27 november 1945 werd Hannie herbegraven op de Eerebegraafplaats aan de Zeeweg in Overveen.
Op de foto ziet u de rouwstoet op de Zeeweg. Foto: Noord-Hollands Archief.
Na de oorlog wordt het lichaam van Hannie hier teruggevonden, net als de lichamen van vele andere verzetsmensen en gijzelaars. Op 27 november wordt ze herbegraven op de Eerebegraafplaats in Bloemendaal. Daarbij zijn ook koningin Wilhelmina, prinses Juliana en prinses Bernhard aanwezig.
Doe mee aan de herdenking
Hannie Schaft wordt ieder jaar op de laatste zondag van november herdacht in Haarlem. Vanwege corona is het programma in de Grote of St. Bavokerk dit jaar besloten. Wel kunt u vanuit huis meekijken. De viering wordt op 29 november vanaf 13.00 uur live uitgezonden op tv en online. Kijk voor meer informatie op de website van de Hannie Schaft Stichting.
Bronnen:
Verhalen van vrijheid: Hannie Schaft
Beeldbank Noord-Hollands Archief
– O –
Bijzondere vondsten bij renovatie Dolhuys
- 24 november 2020
Het Dolhuys kreeg het afgelopen anderhalf jaar een grote renovatie. Daarbij kwamen een bijzondere middeleeuwse muurschildering en skeletresten tevoorschijn. Deze en andere vondsten vertellen ons meer over de rijke geschiedenis van de plek.
Het Dolhuys zal vanaf 25 november weer open gaan als ‘Museum van de Geest’.
Vanaf 25 november is het museum weer open onder de nieuwe naam Museum van de Geest. Het Dolhuys heeft een rijke historie. Voor archeologen en bouwhistorici is het altijd al een bijzondere plek geweest om onderzoek te doen. Het gebouw heeft 700 jaar lang onderdak geboden aan melaatsen, ‘dollen’, ‘onaangepaste lieden’, dak- en thuislozen en mensen in psychische nood. Toch bleek tijdens de recente renovatiewerkzaamheden dat het gebouw, dat sinds 2005 is ingericht als museum, nog niet al zijn geheimen heeft prijsgegeven.
Apollonia van Alexandrië
Bouwhistoricus Maarten Enderman werd erbij geroepen toen de aannemer op het punt stond om in de voormalige kapel pleisterwerk los te halen. Dit was grotendeels al eerder vervangen, maar waar dit tussen het plafond en de zoldervloer verborgen had gezeten, ging het terug tot de vijftiende eeuw.
“Met een scalpel ben ik voorzichtig gaan pulken”, vertelt Enderman. “Ik zag wat geel en wat rood en na verloop van tijd kwam er een vrouwfiguur tevoorschijn met een aureool en iets in haar hand dat leek op een bloem. Bij nader onderzoek bleek het een tang met een kies te zijn. Hieruit konden we afleiden dat het om de heilige Apollonia van Alexandrië ging, een martelares uit Egypte en beschermvrouw van de tandartsen en tandtechnici. Waarom juist deze heilige hier is afgebeeld, moet nader onderzoek uitwijzen.”
Bij de renovatie werd een middeleeuwse muurschildering ontdekt.
Skeletresten op een ongebruikelijke plek
Historisch onderzoek maakt veel duidelijk maar roept ook altijd weer nieuwe vragen op. Dat weet ook stadsarcheoloog Anja van Zalinge, die zich met Archeologisch Bureau BAAC en de Archeologische Werkgroep Haarlem over de bodem van het Dolhuys-terrein ontfermde.
“Bij eerder archeologisch onderzoek kwamen skeletresten tevoorschijn en ook nu weer”, vertelt Van Zalinge. “Rondom de kapel, die rond 1403 gebouwd werd, lagen vroeger vaak begraafplaatsen. Dat je daar skeletresten vindt, is dus niet vreemd. Het materiaal dat we nu hebben gevonden, ligt echter op een minder logische plek: op een binnenplaatsje verderop. We zijn nu aan het onderzoeken uit welke tijd de restanten komen. Hopelijk kunnen we achterhalen waarom ze juist daar begraven liggen. Met het blote oog kunnen we al zien dat deze mensen niet zijn overleden aan de pest of lepra en waarschijnlijk niet tot de eerste bewoners gerekend kunnen worden.”
Bij een opgraving op de binnenplaats werden skeletresten gevonden.
Waardevol historisch materiaal
Wie in Haarlem een bouwvergunning aanvraagt, moet kunnen aantonen dat er geen waardevolle archeologische resten liggen. Van Zalinge en haar team doen hier onderzoek naar en stellen vast of de resten kunnen worden opgegraven – zoals bij het Dolhuys – of dat het beter is om ze goed beschermd in de grond te laten.
Het onderzoek van Enderman concentreert zich op wat er boven de grond aan belangrijke historie te vinden is. Bij een verbouwing mag de historische waarde van het gebouw niet verloren gaan. Om deze vast te stellen doet Enderman archiefonderzoek en gaat hij zelf ook op de locatie kijken. Enderman: “Tijdens de bouw kunnen sporen op muren en balken aan het licht komen die ons meer vertellen over de geschiedenis van het gebouw. Die breng ik in kaart. Aan de hand van mijn bevindingen weet de aannemer waar hij rekening mee moet houden.”
Opgraving ten noorden van de kapel.
Rijke geschiedenis
De paden van stadsarcheoloog Van Zalinge en cultuurhistoricus Enderman kruisen elkaar regelmatig. Van Zalinge: “Haarlem heeft een rijke geschiedenis. Bijna overal waar je gaat graven of bouwen, stuit je wel op iets dat zich daar al vijftig jaar of langer bevindt. Wat wij met archeologisch onderzoek in de bodem aantreffen, kan Maarten helpen bij zijn onderzoek boven de grond en andersom.”
De muurschildering van Apollonia van Alexandrië is voor bezoekers van het museum te bewonderen in de ruimte waar nu het restaurant is gevestigd. De skeletresten worden bewaard in het gemeentelijk archeologisch depot en zijn in het Archeologisch Museum Haarlem voor iedereen te zien.
Tekst: Els Meijers
Foto Dolhuys: Jur Engelchor
Overige foto’s: aangeleverd.
– O –
Raadscommissievergaderingen donderdag 3 december 2020
- 26 november 2020
Op de agenda’s staat waarover de commissies vergaderen:
Bij de vergaderingen mag geen publiek aanwezig zijn in verband met het kunnen hanteren van de coronamaatregelen. De vergaderingen zijn live te volgen via https://haarlem.notubiz.nl/.
Voorafgaand aan de vergaderingen is er van 16.30 – 17.00 uur het vragenuurtje/rondvraag in de Zijlpoort. Dit vragen(half)uur is ook live te volgen.
Inspreken
Bij de commissievergaderingen kan in principe fysiek worden ingesproken, zowel op punten die niet op de agenda staan, als op punten die wel op de agenda staan. Als de coronamaatregelen dat vereisen kan het inspreken mogelijk op een andere manier dan gebruikelijk zijn.
Bij de commissie Ontwikkeling is het agendapunt ‘spreektijd voor belangstellenden (over niet op de agenda staande onderwerpen)’ om 19.30 uur. Bij de commissie Samenleving is deze mogelijkheid er om 20.45 uur (tijden van de agendapunten zijn indicatief).
Aanmelden voor inspreken kan via www.haarlem.nl/inspreken.
Er kan ook een schriftelijke reactie worden gegeven. Deze kunt u sturen aan griffiebureau@haarlem.nl.
Heeft u vragen? Neem dan contact op met het griffiebureau: griffiebureau@haarlem.nl of 023-511 3034.
– O –
Start Tiny Forest Zuiderpolderschool
- 26 november 2020
Foto: Jurriaan Hoefsmit
Een Tiny Forest is een dichtbegroeid, inheems bos ter grootte van een tennisbaan. Tiny Forest is ontwikkeld door IVN. Al op verschillende plaatsen in Nederland zijn deze minbossen ontwikkeld. Bij het Tiny Forest naast de Zuiderpolderschool is ook een buitenlokaal aangelegd waar kinderen kunnen leren over de (stads)natuur.
Boomfeestdag
De boomfeestdag wordt sinds 1957 in Nederland georganiseerd. Het doel van deze dag is kinderen de functies en de waarde van bomen in hun directe leefomgeving te laten inzien en ervaren. Behalve het planten van de bomen, krijgen de leerlingen les van NME Haarlem over bomen en biodiversiteit.
– O –
Toeristenbelasting voor Airbnb verhuur in Haarlem eenvoudiger door samenwerking
- 25 november 2020
In Haarlem moet per overnachting toeristenbelasting opgegeven en afgedragen worden voor alle particuliere vakantieverhuur. Dit is een bewerkelijk proces voor zowel de verhuurder als de gemeente. Door de overeenkomst met Airbnb, dragen Haarlemmers die via Airbnb verhuren voortaan rechtstreeks en automatisch toeristenbelasting af via het platform. De nieuwe overeenkomst treedt per 1 januari in werking. Airbnb informeert iedereen die in Haarlem via het platform verhuurt persoonlijk.
Gastvrij en in balans
Haarlem is een gastvrije stad. Particuliere vakantieverhuur is daarom van harte welkom, maar de gemeente is wel actief om wildgroei te voorkomen en een goede balans te behouden. Door de samenwerking met Airbnb wordt het makkelijker en eerlijker voor verhuurders onderling, maar ook voor de hotels in Haarlem.
Om bijvoorbeeld meer grip te krijgen op de omvang van deze populaire vorm van logies, is in 2019 de Huisvestingsverordening aangepast. Hierin is opgenomen dat een eigenaar maximaal 30 dagen per kalenderjaar zijn woning mag verhuren aan niet meer dan 6 personen (waarvan 4 volwassenen) en dat een meldingsplicht geldt.
Kijk voor meer informatie op www.haarlem.nl/particuliere-vakantieverhuur en het collegebesluit (agendapunt 17).
– O –
Isolatieactie Haarlem
- 24 november 2020
Drie van de vier woningen in Nederland zijn nog niet goed geïsoleerd. Zonde! Want woningisolatie heeft alleen maar voordelen. U heeft minder last van kou en tocht, en dus meer comfort in huis. Bovendien krijgt u lagere energiekosten én u bereidt uw huis voor op een aardgasvrije toekomst.
Subsidie
Isolatiemaatregelen verdienen zich snel terug. En nu extra interessant: u ontvangt tot wel 30% rijkssubsidie als u kiest voor minimaal twee isolatiemaatregelen. Het gaat dan om isolatie van de spouw, dak, gevel, vloer of glas.
Hoe werkt het?
Samen met geselecteerde isolatiebedrijven is een scherp geprijsd aanbod op maat gemaakt. Deze bedrijven komen gratis en vrijblijvend langs voor het maken van een offerte.
-
- Inschrijven: de actie loopt van 1 december 2020 t/m 28 februari 2021. Inschrijven kan op de website van het duurzaam bouwloket.
- Aanbod op maat: een vakman van een isolatiebedrijf neemt contact op om bij u thuis te komen kijken. Hierna ontvangt u een offerte op maat.
- Uitvoering: na akkoord op de offerte maakt het bedrijf een afspraak om de maatregel(en) uit te voeren. Of u besluit om de offerte niet te tekenen: u zit nergens aan vast.
Webinar woningisolatie 1 en 9 december
– O –
Energieadvies op dinsdagmarkt Schalkwijk
- 24 november 2020
Bij een bezoekje aan de trailer ontvangt u een duurzame attentie.
In de voorbeeldtrailer van het Duurzaam Bouwloket kunt u duurzame maatregelen bekijken. Misschien wilt u bijvoorbeeld meer weten over de isolatieactie die nu loopt. Ook daarvoor kunt u bij de adviseur terecht. De voorbeeldtrailer staat op dinsdag 1 en 8 december op de dinsdagmarkt bij Winkelcentrum Schalkwijk. Bij een bezoek aan de trailer krijgt u een duurzame attentie mee naar huis.
– O –
Werkzaamheden Generaal Spoorlaan
- 23 november 2020
De werkzaamheden bestaan uit het vervangen van de riolering, het loskoppelen van het hemelwater van het riool, drainage aanbrengen en de nieuwe inrichting aanleggen. De Generaal Spoorlaan wordt ingericht als een fietsstraat met een maximum toegestane snelheid van 30 km/uur. De openbare ruimte tegenover de winkels wordt een meer comfortabel en groen verblijfsgebied. Door de gewijzigde inrichting krijgt het gebied een rustiger en overzichtelijker verkeersbeeld.
Fase Marsmanplein – Reggestraat
De werkzaamheden worden uitgevoerd in 4 fases, zodat niet de hele straat in een keer is afgesloten. Fase 1a start maandag 30 november en duurt ongeveer tot eind februari 2021. Deze fase loopt van de ingang van de parkeergarage Marsmanplein tot de Reggestraat.
Omrijden via Jan Gijzenkade en Rijksstraatweg
Tijdens de werkzaamheden geldt er een omleidingsroute via de Jan Gijzenkade en de Rijksstraatweg. Tijdens de werkzaamheden zijn de woningen/panden altijd bereikbaar met loopplanken. Fietsers kunnen via een straat verderop in de wijk fietsen.
Contact
De meest actuele informatie vindt u tijdens het gehele project op www.haarlem.nl/generaal-spoorlaan. Vragen over de uitvoering van de werkzaamheden kunt u stellen aan de omgevingsmanager van Dura Vermeer, Anouck Gaastra, via 06 – 53 39 97 12 of via rogo@duravermeer.nl.
– O –
‘Stadsdochter’ bundelt gedichten Willemien Spook
- 23 november 2020
Willemien Spook was stadsdichter van Haarlem van 2017-2020.
Over de bundel zegt redacteur Joni Zwart: ”Samen vormen de gedichten een heel mooi beeld van Haarlem, van bijzondere gebeurtenissen en bekende en minder bekende plekken. En de gedichten geven ook een beeld van Willemien als persoon, als dochter van de stad. Je ziet haar maatschappelijke betrokkenheid en haar liefde voor de kunst, maar ook haar fascinatie met het raadsel van de tijd als rode draden door de bundel lopen.”
Willemien Spook dicht en schrijft verhalen, geeft schrijfles en is beeldend kunstenaar.Haar gedichtenbundel is te koop bij verschillende boekhandels in Haarlem.
Wie graaft mijn laptop later op
mijn pen, mijn bril, míjn schaal
hoe ontsterf ik, hoe verscherf ik
waar blijft mijn taal?
Met de voeten in vroeger
de kop in de wind
het hart in de wolken en
de kracht van een kind
is de stad een lente in de tijd.
Wij zijn het gras, wij groeien voorbij
in een vloek en een hele mooie zucht
als in een vogelvlucht.
uit het gedicht: ‘Vogelvlucht’
– O –
Eerste Haarlemse kinderlintjes uitgereikt
- 20 november 2020
Fotograaf: Jurriaan Hoefsmit
Het was een klus voor de kinderraad om te kiezen: “Alle voorgedragen kinderen hebben iets bijzonders gedaan, voor hun buurt, voor mensen zelf, voor het milieu of voor meerdere dingen. Alle voorgedragen kinderen zijn ook echt een voorbeeld voor andere kinderen. Het was lastig om daaruit te kiezen en we hebben daar flink over gediscussieerd. Maar uiteindelijk zijn we het met elkaar eens geworden”, zegt kinderburgemeester Quinten de Lange.
Hieronder volgt een korte beschrijving van de verdiensten van de zes gedecoreerden.
Annika Conner, Zonne Witlox, Karlijn Reitsma en Britt Hoogenbosch (allen 10 jaar)
Annika, Zonne, Karlijn en Britt kregen een lintje voor een sportieve actie. De meiden haalden in coronatijd op hun skeelers vier weken lang lege flessen op in de buurt. Ze kregen er € 113 euro statiegeld voor. Ze hielden dat geld niet voor zichzelf, maar gaven het aan de Voedselbank.
De kinderraad vond het lintje waard omdat het een sportieve actie is. Het is goed voor het milieu, het recyclen van flessen. Maar ook omdat ze aan mensen dachten die niet zoveel geld hebben, door het geld aan de voedselbank te geven. Ze hebben echt wat goeds gedaan. En het waren wel meer dan 500 flessen!
Iris Hiemstra (12 jaar)
Iris kreeg een lintje omdat zij veel verschillende dingen voor anderen doet. Ze heeft haar haar af laten knippen om er een pruik van te laten maken voor kinderen met kanker. Ze ruimt zwerfafval op. Ze bakte koekjes en taart voor ouderen ten tijde van corona. Ze helpt haar buurvrouw door de kinderen te vermaken. En ze is actief op school bij de GSA (een groep die vindt dat iedereen op school de vrijheid moet hebben om te zijn wie hij of zij wil zijn).
De kinderraad vond het zo bijzonder dat Iris zich voor zoveel verschillende dingen inzet, dat is een lintje waard.
Mika Takken (11 jaar)
Mika kreeg een lintje omdat hij al sinds 2018 altijd klaarstaat voor mevrouw Lederina, die wat ouder is en niet meer zo fit. Mika laat elke week haar hond uit, ook als het regent. Hij helpt haar met allerlei dingen zoals met Facebook, bakt appeltaart voor haar en komt ook gewoon voor de gezelligheid langs.
De kinderraad vindt het echt knap dat hij al bijna 3 jaar van alles voor haar doet. En dat hij iemand echt helpt, met verschillende dingen. De kinderraad is het eens met mevrouw Lederina, die zegt dat hij een voorbeeld is voor veel andere kinderen. En daarom verdient Mika een lintje.
Het is de eerste keer dat Haarlem kinderlintjes uitreikt op initiatief van CDA raadslid Mostapha El Aichi. Volgend jaar worden er rond de verjaardag van de stad weer kinderlintjes uitgereikt.
Op 23 november 2020 wordt Haarlem 775 jaar en daar toost de stad om 19.00 uur op. Kinderburgemeester Quinten geeft tijdens de toost ook aandacht aan de uitreiking van de kinderlintjes. Je kunt de toost volgen op www.haarlemtoost.nl en via een livestream op Facebook ‘Haarlem Toost’.
– O –
Het stadswapen door de ogen van Haarlemse kinderen
- 20 november 2020
Dit jaar wint Noor van de Nes (9 jaar) van de Koningin Emmaschool de tekenwedstrijd met een kleurrijk en vrolijk ontwerp van het Haarlemse stadswapen. De tweede prijs gaat naar Josephine Koelen van de Dreefschool en de derde prijs is voor Liv van Beek van SBO De Trapeze.
Het is een traditie geworden om rond de verjaardag van de stad een tekenwedstrijd uit te schrijven onder de leerlingen van groep 6 van alle basisscholen in Haarlem. De opdracht is ook elk jaar hetzelfde: ontwerp een nieuw stadswapen. De resultaten zijn elk jaar verrassend. De jury heeft de winnaar dit jaar uit bijna 200 tekeningen moeten kiezen.
Twaalf jaar geleden werd de eerste stadswapentekenwedstrijd uitgeschreven bij de viering van 763 jaar stadsrechten. De toenmalige wethouder van onderwijs, Maarten Divendal, startte deze traditie. De prijzen werden nog op school uitgereikt door de burgemeester of de wethouder Onderwijs. Vanaf 766 jaar stadsrechten zijn de 3 prijswinnaars met klasgenoten ontvangen op het stadhuis en vond daar de uitreiking plaats inclusief een rondleiding door het stadhuis, Noord-Hollands Archief en Hoofdwacht. Sinds drie jaar is de rondleiding in het stadhuis vervangen door een poppenkastvoorstelling.
Dit jaar was anders dan anders door corona, maar nog altijd feestelijk. “Het is een mooie traditie die ook de Haarlemse kinderen betrekt bij de verjaardag van de stad. Dit jaar alweer 775 jaar. De stad ziet er door de ogen van een kind anders uit. Ik hoop dat Haarlem door de ogen van deze kinderen altijd zo kleurrijk en vrolijk blijft als zij nu het wapen hebben ontworpen”, zegt Jur Botter, wethouder Jeugd en Onderwijs.